withdrawn from ATM आधुनिक काळात बँकिंग व्यवहार हा आपल्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. प्रत्येक व्यक्ती आपल्या कष्टाने कमावलेले पैसे बँकेत ठेवतो, जिथे त्यांना सुरक्षिततेसोबतच व्याजाचा लाभही मिळतो. मात्र, बदलत्या काळानुसार बँकिंग क्षेत्रातही अनेक नवे नियम आणि बदल होत आहेत. या लेखात आपण बँक आणि एटीएममधून पैसे काढण्याच्या नव्या नियमांबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
बँकेतून रोख रक्कम काढण्याचे नियम: बँकेतून पैसे काढताना प्रत्येक बँकेची स्वतःची एक विशिष्ट मर्यादा असते. काही बँका एका दिवसात केवळ १ लाख रुपयांपर्यंतच रोख रक्कम काढण्याची परवानगी देतात, तर काही बँकांमध्ये ही मर्यादा ५ लाख रुपयांपर्यंत असू शकते. ही मर्यादा बँकेच्या धोरणांवर आणि ग्राहकाच्या प्रोफाइलवर अवलंबून असते. मोठ्या रकमेसाठी बँकेच्या शाखेत जाणे आवश्यक असते.
एटीएम व्यवहारांसाठीचे नवे नियम: एटीएममधून पैसे काढण्यासाठी देखील काही विशिष्ट मर्यादा निश्चित करण्यात आल्या आहेत. सर्वसाधारणपणे, बहुतेक बँकांमध्ये एका दिवसात ४०,००० ते ५०,००० रुपयांपर्यंत रक्कम काढता येते. यापेक्षा जास्त रकमेसाठी ग्राहकांना बँक शाखेत जावे लागते. शिवाय, दरमहा मोफत व्यवहारांवरही मर्यादा घालण्यात आली आहे.
टीडीएसचे नवीन नियम: मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांसाठी टीडीएस (Tax Deducted at Source) चे नवे नियम लागू करण्यात आले आहेत. एका आर्थिक वर्षात २० लाख रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढल्यास २% टीडीएस लागू होतो. तर १ कोटी किंवा त्याहून अधिक रकमेसाठी ५% टीडीएस आकारला जातो. मात्र, नियमित आयकर रिटर्न (ITR) भरणाऱ्या व्यक्तींना या टीडीएसमधून सवलत दिली जाते. यासाठी मागील तीन वर्षांचा आयटीआर सादर करणे आवश्यक आहे.
मोफत एटीएम व्यवहारांची मर्यादा: बँकांनी मोफत एटीएम व्यवहारांवरही मर्यादा घातली आहे. ग्राहक त्यांच्या स्वतःच्या बँकेच्या एटीएममधून महिन्याला ५ वेळा मोफत पैसे काढू शकतात. दुसऱ्या बँकेच्या एटीएमच्या बाबतीत, मेट्रो शहरांमध्ये ३ मोफत व्यवहार, तर बिगर-मेट्रो भागात ५ मोफत व्यवहार करता येतात. या मर्यादेनंतर प्रत्येक व्यवहारासाठी २१ रुपये शुल्क आकारले जाते.
डेबिट कार्ड प्रकारानुसार मर्यादा: वेगवेगळ्या प्रकारच्या डेबिट कार्ड्ससाठी वेगवेगळ्या दैनिक मर्यादा निश्चित करण्यात आल्या आहेत. क्लासिक व्हिसा किंवा मास्टरकार्डधारकांसाठी दररोज २५,००० रुपयांची मर्यादा आहे. प्लॅटिनम कार्डधारक दररोज ७५,००० रुपये काढू शकतात, तर बिझनेस प्लॅटिनम कार्डधारकांसाठी ही मर्यादा १,००,००० रुपयांपर्यंत आहे.
महत्त्वाच्या सूचना आणि टिप्स: या सर्व नियमांचे पालन करताना काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे: १. नियमितपणे आयकर रिटर्न (ITR) भरा २. आपल्या बँक खात्याची दैनंदिन व्यवहार मर्यादा माहीत करून घ्या ३. मोफत व्यवहारांची संख्या लक्षात ठेवा ४. मोठ्या रकमेसाठी बँक शाखेचा वापर करा ५. आपल्या कार्ड प्रकारानुसार व्यवहार करा
या नव्या नियमांमागील उद्देश: बँकिंग क्षेत्रात हे नवे नियम अंमलात आणण्यामागे अनेक कारणे आहेत. ग्राहकांची आर्थिक सुरक्षितता हे त्यातील प्रमुख कारण आहे. मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांवर नियंत्रण ठेवून काळ्या पैशांच्या व्यवहारांना आळा घालणे हा देखील यामागील एक महत्त्वाचा उद्देश आहे. शिवाय, डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देऊन रोख व्यवहारांचे प्रमाण कमी करणे हाही यामागील एक हेतू आहे.
बँकिंग क्षेत्रातील हे नवे नियम प्रथमदर्शनी जटिल वाटत असले, तरी ते ग्राहकांच्या हिताचेच आहेत. या नियमांमुळे एकीकडे ग्राहकांच्या पैशांची सुरक्षितता वाढते, तर दुसरीकडे बँकिंग व्यवस्था अधिक पारदर्शक होते. प्रत्येक बँक ग्राहकाने या नियमांची माहिती करून घेतली पाहिजे आणि त्यानुसार आपले आर्थिक नियोजन केले पाहिजे. नियमित आयटीआर फाइलिंग आणि योग्य पद्धतीने रोख व्यवहार केल्यास अतिरिक्त शुल्क आणि टीडीएस टाळता येतो.
यह भी पढ़े:
16 जिल्ह्यातील महिलांना आजपासून मिळणार 2,100 रुपये! पहा महिलांच्या याद्या Women lists of women