cotton market prices महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी कापूस हा अत्यंत महत्त्वाचा नगदी पीक आहे. सध्याच्या परिस्थितीत कापसाच्या बाजारभावाचे विश्लेषण करणे आवश्यक झाले आहे, विशेषतः जेव्हा बहुतांश शेतकऱ्यांनी आपल्या शेतातील कापसाची वेचणी पूर्ण केली आहे. आज आपण २३ नोव्हेंबर २०२४ रोजीच्या विविध बाजार समित्यांमधील कापसाच्या दरांचे सखोल विश्लेषण करणार आहोत.
भद्रावती बाजार समिती
भद्रावती येथील बाजार समितीमध्ये कापसाचा किमान दर रुपये ६९०० प्रति क्विंटल तर कमाल दर रुपये ७०२५ प्रति क्विंटल नोंदवला गेला. सरासरी दर रुपये ६९६३ प्रति क्विंटल राहिला, जो शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने समाधानकारक म्हणावा लागेल.
पारशिवनी बाजार समिती
पारशिवनी येथे एच-४ मध्यम स्टेपल जातीच्या कापसाची आवक होती. येथे किमान दर रुपये ६८०० तर कमाल दर रुपये ७०५० प्रति क्विंटल नोंदवला गेला. सरासरी दर रुपये ६९०० राहिला, जो भद्रावतीच्या तुलनेत थोडा कमी आहे.
अकोला बाजार समिती
अकोला हे विदर्भातील प्रमुख कापूस बाजार केंद्र आहे. येथे लोकल जातीच्या कापसाची मोठी आवक झाली (१४१९ क्विंटल). किमान दर रुपये ७३२१ तर कमाल दर रुपये ७४७१ प्रति क्विंटल राहिला. सरासरी दर रुपये ७३९६ नोंदवला गेला, जो इतर बाजार समित्यांच्या तुलनेत जास्त आहे.
अकोला (बोरगाव मंजू)
बोरगाव मंजू येथेही लोकल जातीच्या कापसाची ५१८ क्विंटल आवक नोंदवली गेली. येथे किमान दर रुपये ७३९६ तर कमाल दर रुपये ७४७१ प्रति क्विंटल राहिला. सरासरी दर रुपये ७४३३ नोंदवला गेला.
मारेगाव बाजार समिती
मारेगाव येथे लोकल जातीच्या कापसाची ७६३ क्विंटल आवक झाली. येथे किमान दर रुपये ६८०१ तर कमाल दर रुपये ७००१ प्रति क्विंटल नोंदवला गेला. सरासरी दर रुपये ६९०१ राहिला.
नेर परसोपंत बाजार समिती
नेर परसोपंत येथे लोकल जातीच्या कापसाची ५६८ क्विंटल आवक नोंदवली गेली. येथे एकच दर रुपये ६८५० प्रति क्विंटल नोंदवला गेला.
बारामती बाजार समिती
बारामती येथे मध्यम स्टेपल जातीच्या कापसाची ८५५ क्विंटल आवक झाली. येथे किमान दर रुपये ६८०० तर कमाल दर रुपये ६८७१ प्रति क्विंटल नोंदवला गेला.
हिंगणघाट बाजार समिती
हिंगणघाट येथे मध्यम स्टेपल जातीच्या कापसाची २००० क्विंटल मोठी आवक नोंदवली गेली. येथे किमान दर रुपये ६९०० तर कमाल दर रुपये ७२९० प्रति क्विंटल राहिला. सरासरी दर रुपये ७००० नोंदवला गेला.
दरातील तफावत
विविध बाजार समित्यांमध्ये कापसाच्या दरात लक्षणीय तफावत दिसून येते. सर्वात जास्त दर अकोला येथे तर सर्वात कमी दर नेर परसोपंत येथे नोंदवला गेला. ही तफावत प्रामुख्याने खालील कारणांमुळे असू शकते:
१. कापसाची प्रत व जात २. आवकेचे प्रमाण ३. स्थानिक मागणी ४. वाहतूक खर्च ५. बाजार समितीची स्थिती व सुविधा
शेतकऱ्यांसाठी सूचना
१. बाजारपेठेची निवड: शेतकऱ्यांनी आपला कापूस विकण्यापूर्वी विविध बाजार समित्यांमधील दरांची माहिती घ्यावी.
२. प्रतवारी: कापसाची योग्य प्रतवारी करून विक्री करावी, जेणेकरून चांगला भाव मिळू शकेल.
३. साठवणूक: जर शक्य असेल तर योग्य साठवणूक सुविधा असल्यास, दर वाढण्याची शक्यता असल्यास थोडा काळ वाट पाहावी.
४. मार्केट इंटेलिजन्स: बाजारातील उतार-चढाव लक्षात घेऊन विक्रीचा निर्णय घ्यावा.
सध्याच्या बाजार भावांवरून असे दिसते की, कापसाचे दर स्थिर ते किंचित वाढीच्या दिशेने आहेत. पुढील काळात खालील घटक दरांवर परिणाम करू शकतात:
१. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील मागणी २. कापड उद्योगाची स्थिती ३. हवामान परिस्थिती ४. सरकारी धोरणे व निर्णय
सध्याच्या परिस्थितीत कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांनी सावधगिरीने निर्णय घ्यावा. बाजार समित्यांमधील दरांच्या तुलनात्मक अभ्यासावरून असे दिसते की, विविध ठिकाणी दरांमध्ये तफावत असली तरी सरासरी दर समाधानकारक आहेत. शेतकऱ्यांनी आपल्या सोयीनुसार व उपलब्ध सुविधांनुसार विक्रीचा निर्णय घ्यावा. तसेच भविष्यात अधिक चांगल्या दरांसाठी कापसाची प्रत सुधारण्यावर भर द्यावा.
