Gold and silver prices भारतीय संस्कृतीमध्ये सोन्याला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. केवळ दागिन्यांसाठीच नव्हे, तर गुंतवणुकीच्या दृष्टीनेही सोने महत्त्वाचे मानले जाते. गेल्या काही वर्षांत, विशेषतः 2023-24 या कालावधीत, सोन्याच्या किमतींमध्ये लक्षणीय चढ-उतार दिसून आले आहेत. या बदलांचा सखोल अभ्यास करणे आणि त्यामागील कारणे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.
नुकताच झालेला मोठा घसरण गेल्या आठवड्यात सोन्याच्या किमतींमध्ये मोठी घसरण झाली. मल्टी कमोडिटी एक्सचेंज (MCX) वर 22 नोव्हेंबर रोजी 10 ग्रॅम सोन्याची किंमत 78,422 रुपये होती. मात्र आठवड्याच्या शेवटी ही किंमत 75,892 रुपयांपर्यंत खाली आली. केवळ एका आठवड्यात 2,530 रुपयांची ही घसरण लक्षणीय होती. ही घट केवळ MCX पुरती मर्यादित नव्हती, तर किरकोळ बाजारपेठेतही तिचा प्रभाव जाणवला.
इंडियन बुलियन ज्वेलर्स असोसिएशन (IBJA) च्या आकडेवारीनुसार, 999 शुद्धतेच्या सोन्याची किंमत 22 नोव्हेंबर रोजी प्रति 10 ग्रॅम 78,518 रुपये होती, जी 28 नोव्हेंबरपर्यंत 75,380 रुपयांपर्यंत घसरली. 22 कॅरेट सोन्याची किंमत 69,350 रुपये आणि 18 कॅरेट सोन्याची किंमत 56,740 रुपयांपर्यंत खाली आली.
वर्षभरातील उलथापालथ 2023-24 या आर्थिक वर्षात सोन्याच्या किमतींमध्ये अनेक महत्त्वाचे बदल झाले. वर्षाच्या सुरुवातीला सरकारने सोन्यावरील करात सवलत जाहीर केली, ज्यामुळे किंमती प्रति 10 ग्रॅम 67,000 रुपयांपर्यंत खाली आल्या. मात्र ऑगस्ट महिन्यात जागतिक अर्थव्यवस्थेतील अनिश्चिततेमुळे सोन्याच्या किमतींमध्ये पुन्हा वाढ झाली.
किमतींवर प्रभाव टाकणारे घटक सोन्याच्या किमतींवर अनेक घटक प्रभाव टाकतात:
- आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील किमती: जागतिक बाजारपेठेतील सोन्याच्या किमती भारतीय बाजारावर थेट प्रभाव टाकतात.
- डॉलर-रुपया विनिमय दर: अमेरिकन डॉलरच्या तुलनेत भारतीय रुपयाचे मूल्य सोन्याच्या किमतींवर परिणाम करते.
- व्याजदर: देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय व्याजदरातील बदल सोन्याच्या गुंतवणूक मूल्यावर प्रभाव टाकतात.
- राजकीय आणि आर्थिक स्थिती: जागतिक राजकीय अस्थिरता आणि आर्थिक अनिश्चितता यांचा सोन्याच्या मागणीवर आणि किमतींवर परिणाम होतो.
सध्याची स्थिती आणि भविष्यातील शक्यता तज्ज्ञांच्या मते, सध्याच्या घसरणीमागे तीन प्रमुख कारणे आहेत:
- आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत सोन्याच्या कमी किमती
- अमेरिकन डॉलरचे वाढते बळकटीकरण
- व्याजदरातील बदलांचा प्रभाव
या घटकांमुळे येत्या काळात सोन्याच्या किमती आणखी घसरण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.
ग्राहकांसाठी संधी सध्याची घसरण खरेदीदारांसाठी अनुकूल ठरू शकते. विशेषतः लग्नसराईच्या हंगामाच्या पार्श्वभूमीवर, अनेक कुटुंबांना दागिने खरेदी करण्यासाठी ही चांगली संधी मिळाली आहे.
खरेदीदारांसाठी महत्त्वाच्या सूचना सोने खरेदी करताना काही महत्त्वाच्या बाबी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे:
- सोन्याची शुद्धता तपासून घ्यावी
- मजुरी आणि इतर अतिरिक्त खर्चांची माहिती घ्यावी
- हॉलमार्क असलेलेच सोने खरेदी करावे
- विश्वासार्ह विक्रेत्यांकडूनच खरेदी करावी
पर्यायी गुंतवणूक पद्धती पारंपरिक सोने खरेदीशिवाय आता गुंतवणुकीचे इतर पर्यायही उपलब्ध आहेत:
- डिजिटल गोल्ड
- गोल्ड म्युच्युअल फंड्स
- सॉव्हरेन गोल्ड बाँड्स
सोन्याच्या किमतींमधील चढ-उतार हे अनेक घटकांचे मिश्रण आहे. सध्याची घसरण ग्राहकांना फायदेशीर ठरू शकते, मात्र दीर्घकालीन गुंतवणूक म्हणून सोन्याचे महत्त्व कायम राहणार आहे. खरेदी करताना योग्य काळजी घेणे आणि बाजारातील बदलांचे सूक्ष्म निरीक्षण करणे महत्त्वाचे आहे.
