Ladki Bhahin scheme महाराष्ट्र शासनाने राज्यातील महिलांसाठी सुरू केलेल्या लाडकी बहीण योजनेमध्ये काही महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. या योजनेंतर्गत अनेक प्रकारच्या गैरव्यवहार आणि बनावट कागदपत्रांचे प्रकार समोर आल्यानंतर शासनाने सर्व अर्जांची पुन्हा एकदा सखोल छाननी करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या लेखात आपण या योजनेतील नवीन नियम, अपात्र लाभार्थी आणि त्याची कारणे याबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
गैरव्यवहारांचे प्रकार आणि नवीन नियम
शासनाच्या निदर्शनास आलेल्या प्रमुख गैरव्यवहारांमध्ये डुप्लिकेट कागदपत्रे, एकाच व्यक्तीचे दोन वेळा भरलेले अर्ज, बनावट दस्तऐवज आणि अयोग्य बँक खाते क्रमांक यांचा समावेश आहे. या सर्व प्रकारच्या गैरव्यवहारांना आळा घालण्यासाठी शासनाने काही कठोर निर्णय घेतले आहेत.
१. डुप्लिकेट कागदपत्रांबाबत नवीन नियम: लाडकी बहीण योजनेमध्ये अनेक महिलांनी बनावट किंवा डुप्लिकेट कागदपत्रे सादर केल्याचे आढळून आले आहे. अशा प्रकारच्या बनावट कागदपत्रांसह सादर केलेले सर्व अर्ज आता कायमस्वरूपी रद्द करण्यात येणार आहेत. यापुढे सर्व कागदपत्रांची सखोल तपासणी केली जाणार असून, कोणत्याही प्रकारचे बनावट दस्तऐवज आढळल्यास संबंधित अर्जदाराला योजनेतून वगळले जाईल.
२. दुहेरी नोंदणीवर निर्बंध: काही महिलांनी कागदपत्रांमध्ये किरकोळ बदल करून एकापेक्षा अधिक वेळा अर्ज सादर केल्याचे समोर आले आहे. शासनाने आता अशा दुहेरी नोंदणी असलेल्या सर्व अर्जांना अपात्र ठरवले आहे. एका व्यक्तीस केवळ एकदाच या योजनेचा लाभ घेता येईल, याची कठोर अंमलबजावणी केली जाणार आहे.
३. इतर योजनांच्या लाभार्थींबाबत नवीन निकष: पीएम किसान आणि नमो शेतकरी योजनेच्या लाभार्थींना लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेता येईल. मात्र, महत्त्वाचा बदल म्हणजे निराधार योजनेच्या लाभार्थी असलेल्या महिला या योजनेसाठी अपात्र ठरणार आहेत. हा निर्णय लाभार्थींच्या आर्थिक स्थितीचे योग्य मूल्यमापन करून घेण्यासाठी घेण्यात आला आहे.
४. बँक खात्यांबाबत महत्त्वाचे नियम: संयुक्त (Joint) बँक खाते असलेल्या महिलांना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही. लाभार्थी महिलांनी स्वतःच्या नावावर स्वतंत्र बँक खाते उघडणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. या नियमामुळे योजनेच्या लाभाचे वितरण अधिक पारदर्शक आणि सुरळीत होईल.
योजनेची अंमलबजावणी आणि पुढील कार्यवाही
शासनाने या नवीन नियमांची कठोर अंमलबजावणी सुरू केली आहे. सध्या असलेल्या सर्व अर्जांची पुन्हा एकदा छाननी केली जात आहे. जे लाभार्थी वरील नियमांचे उल्लंघन करताना आढळतील, त्यांचे पुढील हप्ते कायमस्वरूपी बंद करण्यात येतील.
लाभार्थींसाठी महत्त्वाच्या सूचना:
१. सर्व कागदपत्रे मूळ आणि वैध असावीत. २. एकाच व्यक्तीने एकापेक्षा जास्त अर्ज करू नयेत. ३. स्वतःच्या नावावर स्वतंत्र बँक खाते असणे आवश्यक आहे. ४. निराधार योजनेच्या लाभार्थींनी या योजनेसाठी अर्ज करू नये.
योजनेचे भविष्य आणि अपेक्षित परिणाम
या नवीन नियमांमुळे लाडकी बहीण योजनेची अंमलबजावणी अधिक प्रभावी आणि पारदर्शक होणार आहे. खऱ्या आणि पात्र लाभार्थींना योजनेचा लाभ मिळेल याची खात्री करण्यासाठी ही पावले उचलण्यात आली आहेत. यामुळे योजनेचे उद्दिष्ट अधिक चांगल्या प्रकारे साध्य होईल.
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. नवीन नियम आणि निकषांमुळे या योजनेची अंमलबजावणी अधिक सक्षम होईल. पात्र लाभार्थींनी आवश्यक ती सर्व कागदपत्रे योग्य प्रकारे सादर करावीत आणि नियमांचे काटेकोर पालन करावे. यामुळे योजनेचा लाभ निश्चितपणे मिळेल आणि महिला सक्षमीकरणाच्या उद्दिष्टाची पूर्तता होईल.
