price of gold Check सध्याच्या काळात सोने-चांदी या कमोडिटींच्या दरात लक्षणीय वाढ झालेली आहे. या दरात सातत्याने चढ-उतार होत असल्याचे दिसून येत आहे. त्यातही यंदा सोन्याच्या भावाने उच्चांक गाठण्यात यश मिळवले आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोन्याच्या किमतीला काही घसरण झाली असली तरीही सराफा बाजारात स्थानिक व्यापारी आणि ग्राहकांकडून मोठ्या प्रमाणात मागणी असल्याने सोन्याच्या दरात वाढ झाली आहे.
मात्र, हा सोन्याचा दराचा ऊंचावला कित्येक ग्राहकांसाठी समस्या ठरू लागला आहे. सोन्याचे दर वाढल्याने अनेकजण सोन्याची खरेदी करण्यास टाळाटाळ करु लागले आहेत. असंख्य लोक दीर्घकालीन गुंतवणूक म्हणून सोने खरेदी करत असले तरीही, प्रत्यक्ष उत्पादनांच्या क्षेत्रात मागणी कमी होत चालली आहे. कारण, सोन्याच्या वाढत्या किमतींमुळे नवीन दागिने खरेदी करण्याची क्षमता कमी होत चालली आहे.
सोन्याच्या उच्च किमतींवर परिणाम करण्याच्या दृष्टीने अनेक घटक कारणीभूत असल्याचे दिसून येतं. जागतिक अस्थिरता, संघर्ष, महागाई, रोजगारहीनता, वित्तीय धोके यांसारख्या अनेक घटकांमुळे सोन्याच्या किमतींना गती मिळाली आहे. या घटकांमुळे ग्राहकांच्या खरेदी क्षमतेवर वाईट परिणाम झाल्याने सोन्याच्या खरेदीत घट झाली आहे.
सोन्याच्या किमती वाढल्याने दागिने खरेदीच्या व्यवहारांमध्ये घट झाल्याचे दिसत आहे. लग्नसोहळे, सण, उत्सव या काळात असणारी मोठी मागणी आता कमी झालेली दिसत आहे. सोन्याच्या उच्च किमतींची तूटपुंजी मिळण्याचीही परिस्थिती निर्माण झाली आहे. मध्यमवर्गातील ग्राहकांना दागिने खरेदी करण्याची क्षमता कमी झाली असल्याने तेथे मागणी घटली आहे.
अशा परिस्थितीत सोने ऊंचावत असताना आणि ग्राहकांमध्ये मागणीची कमतरता असताना, हा काळ व्यापाऱ्यांसाठी थोडा कठीण आहे. त्यामुळे व्यापाऱ्यांना आपले व्यवसाय वाढवण्यासाठी काहीतरी वेगळे करण्याची गरज आहे. यासाठी त्यांनी अनेक नवीन आणि अक्षरशः सोल्युशन्स प्रयोगात आणण्याची गरज आहे.
उदाहरणार्थ, सोन्याच्या दागिन्यांव्यतिरिक्त इतर उत्पादने किंवा सेवा प्रदान करणे, नवीन टार्गेट ग्राहक विकसित करणे, आॅनलाइन खरेदी अनुभव प्रदान करणे, कालबाह्य मॉडेल्स, डिझाइन्स आणि क्रिएशन्सशी संलग्न राहणे, ऑफलाइन किरकोळ स्टोअर्सचा विस्तार करणे असे अनेक पर्याय व्यापाऱ्यांसमोर उपलब्ध आहेत.
तसेच, ग्राहक मनोवृत्तींच्या अनुषंगाने अमली बदल घडवून आणण्याचा प्रयत्न करण्याची गरज आहे. उदाहरणार्थ, ग्राहकांना दागिन्यांबरोबर सोन्याच्या अलंकारांनीच नव्हे तर इतर गोष्टींद्वारेही मूल्य प्रदान करूनत्यांना सोने खरेदी करण्यासाठी प्रवृत्त करणे. अनेक ग्राहक दागिने न खरेदीकरता सोन्याच्या गुंतवणुकीवर लक्ष देत आहेत. त्यामुळे त्यांना अशा पर्यायांविषयी माहिती देणे आणि प्रोत्साहन देण्याचा प्रयत्न करावा.
शिवाय, कमी-खर्चाच्या दागिन्यांचा विकास करणे, दागिन्यांच्या किमती कमी करणे, ग्राहकांना किफायती पर्याय उपलब्ध करून देण्याचाही प्रयत्न करावा लागेल. तसेच, पारंपरिक व्यवसाय प्रक्रियांमध्ये बदल करणे, आंतरराष्ट्रीय व्यवसायात प्रवेश करणे, नवीन पॅकेजिंग आणि मार्केटिंग रणनीती राबवणे याद्वारेही किमती कमी करता येऊ शकतात.
यासाठी व्यापारी बॅंक कर्जे, सरकारी योजना, विविध स्त्रोतांकडून अर्थसहाय्य मिळवूनही आधुनिक तंत्रज्ञान, संशोधन व विकास, कर्मचाऱ्यांची स्वतंत्र प्रशिक्षण कार्यक्रमे यांच्या माध्यमातून नवीन व अग्रगण्य प्रक्रिया आणि उत्पादने विकसित करू शकतात.
गेल्या काही वर्षांतील सोन्याच्या उच्च किमतींच्या प्रवृत्तीमुळे सोन्यावर आधारित व्यवसाय चालक आणि इतर संबंधित उद्योगांना कठीण दिवस जाणवत आहेत. मात्र, हे आव्हान मानवी मनोवृत्तीच्या आणि बदलत्या ग्राहक वर्तणुकीच्या दृष्टीने समजून घेण्याची आणि त्यानंतर सुधारित गणक व रणनीतींचा अवलंब करण्याची गरज आहे.
वरील माहिती विचारात घेऊन सोन्याच्या व्यवसायातील सप्रमाण मोटीवेशनल वाढ घडवून आणण्यासाठी खाली दिलेल्या आठ मुख्य मार्गांवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक वाटते:-
१. नवीन ग्राहक सेगमेंट विकसित करणे
२. दीर्घकालीन गुंतवणूक म्हणून सोने खरेदी करण्यासाठी ग्राहकांना प्रवृत्त करणे
३. किरकोळ दुकानांमध्ये नवीन प्रोडक्ट्‌स आणण्याद्वारे बाजारहिस्सा वाढवणे
४. कमी किंमतीत आकर्षक व पर्यायी दागिन्यांची निर्मिती करणे
५. संगणकीय तंत्रज्ञान आणि डिजिटल प्लॅटफॉर्म्स वापरून ग्राहक अनुभव सुधारणे
६. व्यापाऱ्यांना आधुनिक व बदलत्या गरजांना अनुरूप कर्मचारी प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित करणे
७. सरकारच्या योजनांचा लाभ घेऊन अर्थसहाय्य मिळविणे
८. नवीन आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांमध्ये प्रवेश करणे
या मार्गांचा अवलंब करीत राहून सोन्याच्या व्यवसायातील सप्रमाण मोटीवेशनल वाढ घडवून आणता येईल. यामुळे सोन्याच्या व्यवसायात नव्या उत्साहाचा संचार होऊन ग्राहक आणि व्यवसाय दोघांनाही लाभ मिळण्याची शक्यता वाढते.