bank account New rules आजच्या डिजिटल युगात बँकिंग व्यवहार हे आपल्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहेत. प्रत्येक व्यक्ती आपली बचत बँक खात्यात ठेवते आणि विविध आर्थिक व्यवहार करते. मात्र, अलीकडेच सरकारने बँक खात्यांसाठी काही नवीन नियम आणि मर्यादा लागू केल्या आहेत, ज्यांची माहिती प्रत्येक खातेधारकाला असणे आवश्यक आहे.
बचत खात्यातील नवीन मर्यादा आणि नियमांचे महत्त्व: बँक खात्यांमधील व्यवहारांवर सरकारने काही विशिष्ट मर्यादा घालून दिल्या आहेत. या मर्यादांचे उल्लंघन केल्यास खातेधारकांना विविध प्रकारच्या दंडात्मक कारवाईंना सामोरे जावे लागू शकते.
सर्वात महत्त्वाची मर्यादा म्हणजे वार्षिक दहा लाख रुपयांची. जर एखाद्या खात्यात वर्षभरात दहा लाख रुपयांपेक्षा अधिक रक्कम जमा केली गेली, तर बँकेला ही माहिती आयकर विभागाकडे कळवणे बंधनकारक आहे.
TDS कपातीबाबत महत्त्वाची माहिती: बचत खात्यातील व्याजावर TDS कपातीचे नियम देखील महत्त्वाचे आहेत. सामान्य नागरिकांसाठी वार्षिक 10,000 रुपयांपेक्षा जास्त व्याज मिळाल्यास, बँक 10% दराने TDS कापते. मात्र, ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही मर्यादा 50,000 रुपयांपर्यंत वाढवली आहे. ज्येष्ठ नागरिकांनी TDS कपात टाळण्यासाठी बँकेकडे फॉर्म 15H सादर करणे आवश्यक आहे.
मासिक व्यवहारांवरील नियंत्रणे: बँकांनी मासिक व्यवहारांवर देखील काही मर्यादा घातल्या आहेत. बहुतांश बँकांमध्ये एका महिन्यात तीनपेक्षा जास्त वेळा रोख रक्कम जमा केल्यास अतिरिक्त शुल्क आकारले जाते. हा नियम प्रत्येक बँकेनुसार वेगवेगळा असू शकतो, त्यामुळे आपल्या बँकेचे विशिष्ट नियम जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.
पारदर्शक व्यवहारांचे महत्त्व: आर्थिक व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विशेषतः मोठ्या रकमांचे व्यवहार करताना, त्या पैशांचा स्रोत स्पष्ट असणे आवश्यक आहे. हे सर्व व्यवहार आयकर विवरणपत्रात (ITR) योग्यरीत्या दर्शवले पाहिजेत. यामुळे न केवळ कर चुकवेगिरी टाळली जाते, तर आपली बचत कायदेशीररीत्या सुरक्षित राहते.
बचत खात्याचा योग्य वापर: बचत खाते हे मुख्यतः वैयक्तिक बचतीसाठी असते. व्यावसायिक व्यवहारांसाठी चालू खाते वापरणे अधिक योग्य ठरते. बचत खात्यात केवळ आवश्यक तेवढीच रक्कम ठेवावी आणि अतिरिक्त रक्कम मुदत ठेवी (FD) किंवा इतर गुंतवणूक योजनांमध्ये वळवावी, जेणेकरून अधिक व्याज मिळू शकेल.
आयटीआर भरण्याचे महत्त्व: वार्षिक आयकर विवरणपत्र (ITR) वेळेवर भरणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विशेषतः जर वर्षभरात एकूण दहा लाख रुपयांपेक्षा जास्त व्यवहार झाले असतील, तर ITR भरणे अनिवार्य आहे. वेळेवर ITR न भरल्यास दंड भरावा लागू शकतो किंवा आयकर विभागाकडून चौकशीला सामोरे जावे लागू शकते.
बचत खात्याचे फायदे: बचत खात्यामुळे अनेक फायदे होतात. सर्वात महत्त्वाचा फायदा म्हणजे पैशांची सुरक्षितता. त्याचबरोबर डिजिटल व्यवहारांची सुविधा, ऑनलाइन बँकिंग, UPI पेमेंट्स, डेबिट कार्ड अशा अनेक सुविधा मिळतात. शिवाय, ठेवलेल्या रकमेवर नियमित व्याज मिळते.
नियमांचे पालन कसे करावे? नवीन नियमांचे पालन करण्यासाठी काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्या लागतील:
- सर्व आर्थिक व्यवहारांची योग्य नोंद ठेवा
- मोठ्या रकमेचे व्यवहार करण्यापूर्वी आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या
- वेळोवेळी बँक स्टेटमेंट तपासून पहा
- आयकर विवरणपत्र वेळेवर भरा
- बँकेच्या नवीन नियमांबद्दल अद्ययावत राहा
शेवटचा सल्ला: बँक खात्यातील नवीन नियम आणि मर्यादा या आपल्या आर्थिक व्यवहारांना सुरक्षित आणि पारदर्शक बनवण्यासाठी आहेत. या नियमांचे काटेकोर पालन केल्यास कोणत्याही प्रकारच्या कायदेशीर अडचणी येणार नाहीत.
शिवाय, आपली बचत सुरक्षित राहील आणि आर्थिक नियोजन अधिक चांगल्या प्रकारे करता येईल. आर्थिक व्यवहार हे आपल्या जीवनाचा महत्त्वाचा भाग आहेत. त्यामुळे या नवीन नियमांची योग्य माहिती घेऊन, त्यांचे पालन करणे हे प्रत्येक खातेधारकाचे कर्तव्य आहे.
