Bima Sakhi Yojana भारतातील महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी केंद्र सरकारने एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे. 9 डिसेंबर 2024 रोजी हरियाणा येथे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते ‘विमा सखी योजना’चे अनावरण करण्यात आले.
या योजनेचा मुख्य उद्देश देशातील महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी आणि आत्मनिर्भर बनवणे हा आहे. लाइफ इन्शुरन्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (LIC) च्या माध्यमातून राबवल्या जाणाऱ्या या योजनेमुळे महिलांना रोजगाराची नवी संधी उपलब्ध होणार आहे.
योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये
विमा सखी योजना ही केवळ महिलांसाठी असून, या योजनेंतर्गत निवड झालेल्या महिलांना ‘विमा सखी’ म्हणून ओळखले जाईल. या योजनेत सहभागी होण्यासाठी महिलांचे वय 18 ते 70 वर्षांदरम्यान असणे आवश्यक आहे आणि त्यांनी किमान दहावी उत्तीर्ण असणे गरजेचे आहे. निवड झालेल्या महिलांना तीन वर्षांची विशेष प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे, ज्यामध्ये त्यांना विम्याचे महत्त्व, विमा पॉलिसींची माहिती आणि ग्राहकांशी संवाद साधण्याचे कौशल्य शिकवले जाईल.
आर्थिक लाभ आणि मानधन
या योजनेचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे प्रशिक्षण कालावधीत मिळणारे आकर्षक मानधन. पहिल्या वर्षी प्रति महिना 7,000 रुपये, दुसऱ्या वर्षी 6,000 रुपये आणि तिसऱ्या वर्षी 5,000 रुपये असे मानधन दिले जाणार आहे. तीन वर्षांच्या प्रशिक्षण कालावधीत एकूण दोन लाखांहून अधिक रुपयांचे मानधन मिळणार आहे. या व्यतिरिक्त, विमा सखी म्हणून काम करताना मिळणारे कमिशन आणि बोनस हे वेगळेच असतील.
कार्यक्षेत्र आणि जबाबदाऱ्या
विमा सखींची प्रमुख जबाबदारी म्हणजे त्यांच्या कार्यक्षेत्रातील महिलांना विमा पॉलिसींबद्दल जागरूक करणे आणि त्यांना विमा घेण्यास प्रोत्साहित करणे. त्यांना विम्याचे महत्त्व समजावून सांगणे आणि योग्य विमा पॉलिसी निवडण्यास मदत करणे हे त्यांचे प्रमुख काम असेल. महत्त्वाची बाब म्हणजे विमा सखींनी विकलेल्या पॉलिसींपैकी किमान 65 टक्के पॉलिसी पुढील वर्षाच्या शेवटपर्यंत सक्रिय राहणे आवश्यक आहे.
करिअरच्या संधी
तीन वर्षांचे प्रशिक्षण यशस्वीरित्या पूर्ण केल्यानंतर विमा सखी एलआयसीच्या विमा एजंट म्हणून काम करू शकतात. विशेष म्हणजे पदवीधर महिलांना डेव्हलपमेंट ऑफिसर बनण्याची संधीही उपलब्ध होणार आहे. मात्र, विमा सखींना एलआयसीच्या नियमित कर्मचाऱ्यांप्रमाणे इतर सेवा लाभ मिळणार नाहीत. त्यांना दरवर्षी आपला कामगिरीचा अहवाल सादर करावा लागेल.
अर्ज प्रक्रिया
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी इच्छुक महिलांनी एलआयसीच्या अधिकृत वेबसाइटवर ऑनलाइन अर्ज करणे आवश्यक आहे. अर्जदाराने आपले संपूर्ण नाव, पत्ता, जन्मतारीख, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी यासारखी माहिती भरावी लागेल. जर अर्जदार आधीपासून एलआयसी एजंट, डेव्हलपमेंट ऑफिसर किंवा एमआर यांच्याशी संबंधित असेल तर त्याची माहितीही देणे आवश्यक आहे.
योजनेचे महत्त्व आणि प्रभाव
विमा सखी योजना ही केवळ महिलांना रोजगाराची संधी देणारी योजना नाही तर त्यापलीकडे जाऊन समाजात विम्याविषयी जागरूकता वाढवण्याचे महत्त्वपूर्ण कार्य करणारी योजना आहे. या योजनेमुळे एका बाजूला महिलांना आर्थिक स्वावलंबन मिळेल तर दुसऱ्या बाजूला समाजात विम्याचे महत्त्व वाढेल. विशेषतः ग्रामीण भागातील महिलांसाठी ही योजना वरदान ठरू शकते.
विमा सखी योजना ही महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने टाकलेले एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे महिलांना न केवळ आर्थिक स्वावलंबन मिळेल तर त्या इतर महिलांनाही आर्थिक सुरक्षिततेकडे नेण्यास मदत करतील. ही योजना महिलांच्या सर्वांगीण विकासासाठी एक महत्त्वपूर्ण मंच ठरू शकते.
यह भी पढ़े:
16 जिल्ह्यातील महिलांना आजपासून मिळणार 2,100 रुपये! पहा महिलांच्या याद्या Women lists of women