drone purchase कृषी क्षेत्रात आमूलाग्र बदल घडवून आणण्यासाठी सरकारने ‘नमो ड्रोन दीदी’ ही अभिनव योजना सुरू केली आहे. या योजनेचे वैशिष्ट्य म्हणजे ती विशेषतः महिला सक्षमीकरणावर लक्ष केंद्रित करते, ज्यामुळे शेती क्षेत्रात महिलांचा सहभाग वाढवण्यास मदत होणार आहे.
भारत हा कृषिप्रधान देश असून, येथील शेतीची परंपरा शतकानुशतके जुनी आहे. मात्र आधुनिक काळात तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे शेती क्षेत्रात मोठे बदल घडत आहेत. या बदलांना अनुसरून सरकारने नमो ड्रोन दीदी योजना सुरू केली आहे, जी शेतीमधील आधुनिकीकरणाचे एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
या योजनेंतर्गत सरकार महिला बचत गटांना ड्रोन तंत्रज्ञानाशी संबंधित सर्व आवश्यक साहित्य पुरवते. यामध्ये बेसिक ड्रोन, बॅटरी सेट, फास्ट चार्जर, ॲनिमोमीटर आणि पीएच मीटर यांचा समावेश आहे. या सर्व उपकरणांसाठी एक वर्षाची वॉरंटी देण्यात येते, ज्यामुळे महिलांना निर्धास्तपणे या तंत्रज्ञानाचा वापर करता येईल.
सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे या उपकरणांच्या खरेदीसाठी सरकार 80 टक्के अनुदान देते, जे सुमारे 8 लाख रुपयांपर्यंत असू शकते. हे अनुदान महिला बचत गटांना दिले जाते, ज्यामुळे त्यांना आर्थिक भार न पडता हे तंत्रज्ञान वापरता येईल.
प्रशिक्षण आणि क्षमता विकास
योजनेचा एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे प्रशिक्षण कार्यक्रम. महिला बचत गटांच्या सदस्यांना 15 दिवसांचे सखोल प्रशिक्षण दिले जाते. या प्रशिक्षणात केवळ ड्रोन चालवण्याचेच नव्हे तर त्याचा शेतीमध्ये प्रभावी वापर कसा करावा याचेही ज्ञान दिले जाते.
शेतीमधील फायदे
ड्रोन तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे अनेक फायदे होतात:
- शेतकरी आपल्या जमिनीवर सहजपणे देखरेख करू शकतात
- कीटकनाशके आणि खते यांची फवारणी कमी वेळेत आणि अधिक प्रभावीपणे करता येते
- बियाणे पेरणी सारख्या कामांमध्ये सुलभता येते
- पीक वाढीचे निरीक्षण करणे सोपे होते
- श्रमाची बचत होते आणि कार्यक्षमता वाढते
पात्रता आणि आवश्यक कागदपत्रे
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- आधार कार्ड
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- पॅन कार्ड
- बँक खात्याचे तपशील
- कृषी अनुभव प्रमाणपत्र
- जमीन प्रमाणपत्र
- बचत गटाचे प्रमाणपत्र
महिला सक्षमीकरणाचे माध्यम
नमो ड्रोन दीदी योजना केवळ शेतीचे आधुनिकीकरण करत नाही तर महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवण्याचेही एक प्रभावी माध्यम आहे. या योजनेमुळे महिला बचत गटांना नवीन व्यवसाय संधी उपलब्ध होतील. त्या इतर शेतकऱ्यांना ड्रोन सेवा भाड्याने देऊ शकतील, ज्यामुळे त्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळेल.
या योजनेमुळे भारतीय शेती क्षेत्रात मोठी क्रांती होण्याची शक्यता आहे. ड्रोन तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे शेती अधिक शास्त्रीय आणि व्यावसायिक होईल. याशिवाय, महिलांना रोजगाराच्या नवीन संधी उपलब्ध होतील आणि त्यांचे आर्थिक सक्षमीकरण होईल.
नमो ड्रोन दीदी योजना ही भारतीय शेती क्षेत्रातील एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. ही योजना शेतीचे आधुनिकीकरण आणि महिला सक्षमीकरण या दोन महत्त्वाच्या उद्दिष्टांची पूर्तता करते. यामुळे भारतीय शेती अधिक आधुनिक, कार्यक्षम आणि फायदेशीर होईल, तर दुसरीकडे ग्रामीण महिलांना स्वावलंबी होण्याची संधी मिळेल. या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीमुळे भारतीय कृषी क्षेत्राचा चेहरामोहरा बदलण्यास मदत होईल.