e-crop inspection ई-पीक पाहणी योजना. 2024 मध्ये या योजनेला नवे वळण देण्यात आले असून, शेतकऱ्यांना त्यांच्या पीक नुकसानीची भरपाई देण्यासाठी एक व्यवस्थित यंत्रणा उभारण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांच्या खात्यात थेट 13,600 रुपयांपर्यंतची रक्कम जमा करण्यात येणार आहे.
ई-पीक पाहणी योजनेचे स्वरूप आणि महत्व: ई-पीक पाहणी योजना ही डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतकऱ्यांना मदत करण्याची एक अभिनव संकल्पना आहे. या योजनेअंतर्गत, शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांची नोंदणी ई-पीक पाहणी अॅपवर करणे आवश्यक आहे. या नोंदणीमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकांची माहिती सरकारकडे अचूकपणे पोहोचते आणि नैसर्गिक आपत्तीमुळे झालेल्या नुकसानीची भरपाई देणे सोपे जाते.
नुकसान भरपाईची पात्रता : या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्वाचे निकष ठरवून देण्यात आले आहेत. सर्वप्रथम, शेतकऱ्यांनी ई-पीक पाहणी अॅपवर आपल्या पिकांची वेळेत नोंदणी करणे अत्यावश्यक आहे. त्याचबरोबर, नैसर्गिक आपत्तीमुळे पिकांचे नुकसान झाल्याचे स्पष्ट होणे गरजेचे आहे. या नुकसानीची पडताळणी गाव प्रशासनाकडून होणे आवश्यक असून, त्यानंतरच भरपाईची प्रक्रिया सुरू होते.
नुकसान भरपाईचे दर आणि रक्कम: सरकारने नुकसान भरपाईचे दर पिकांच्या नुकसानीच्या प्रमाणानुसार ठरवले आहेत. जर एखाद्या शेतकऱ्याच्या पिकांचे 25% ते 33% नुकसान झाले असेल, तर त्याला प्रति हेक्टर 6,800 ते 8,000 रुपयांपर्यंत भरपाई मिळू शकते. तर 50% किंवा त्याहून अधिक नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना प्रति हेक्टर 10,000 रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम मिळू शकते.
भरपाई वितरणाचे वेळापत्रक: सरकारी अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, डिसेंबर 2024 च्या शेवटी किंवा जानेवारी 2025 च्या सुरुवातीला शेतकऱ्यांच्या खात्यात भरपाईची रक्कम जमा केली जाईल. मात्र यासाठी ई-पीक पाहणी अहवालाची सर्व पडताळणी पूर्ण झालेली असणे आवश्यक आहे.
भरपाई मिळवण्याची प्रक्रिया: शेतकऱ्यांनी भरपाई मिळवण्यासाठी एक सुव्यवस्थित प्रक्रिया अनुसरणे गरजेचे आहे. सर्वप्रथम, त्यांनी ई-पीक पाहणी अॅपवर आपल्या पिकांची अद्ययावत नोंदणी करणे आवश्यक आहे. त्यानंतर गाव प्रशासनाकडून पिकांच्या नुकसानीचा अहवाल मिळवावा लागेल. शिवाय, त्यांच्या बँक खात्याची आणि आधार कार्डची योग्य जोडणी असणेही महत्वाचे आहे.
माहिती आणि मदतीसाठी संपर्क: या योजनेविषयी अधिक माहिती किंवा मदत हवी असल्यास, शेतकरी त्यांच्या भागातील तलाठी, कृषी सहाय्यक किंवा तालुका कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधू शकतात. तसेच, महाभूमी पोर्टल किंवा ई-पीक पाहणी पोर्टलवर लॉगिन करून देखील माहिती मिळवता येते.
योजनेचे प्रमुख फायदे: या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होत आहेत. सर्वात महत्वाचे म्हणजे प्रक्रिया अतिशय सरळ आणि सोपी आहे. नुकसान भरपाई त्वरित मिळते आणि शेतकऱ्यांना डिजिटल माध्यमांचा वापर करण्याची संधी मिळते. याशिवाय, भरपाईची रक्कम थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा होत असल्याने, मध्यस्थांची गरज पडत नाही.
महत्वाच्या सूचना: शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्वाच्या सूचना लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे. त्यांनी वेळेत पीक नोंदणी करावी, मोबाईलवर ई-पीक पाहणी अॅप डाउनलोड करावे, आणि पिकांच्या नुकसानीचे फोटो काळजीपूर्वक अपलोड करावेत. त्याचबरोबर, शासकीय कार्यालयांमध्ये नियमित जाऊन अपडेट्स मिळवावेत आणि गावपातळीवरील प्रशासनाशी सतत संपर्कात राहावे.
ई-पीक पाहणी योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान ठरत आहे. या योजनेमुळे नैसर्गिक आपत्तीमुळे होणाऱ्या नुकसानीची भरपाई मिळवणे सोपे झाले आहे. डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून ही योजना अधिक पारदर्शक आणि प्रभावी बनवण्यात आली आहे.