Ladaki Bahin Yojana महाराष्ट्र शासनाची महत्त्वाकांक्षी ‘लाडकी बहीण योजना’ सध्या राज्यभर चर्चेचा विषय बनली आहे. निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर या योजनेत लाभार्थींना देण्यात येणाऱ्या रकमेत वाढ करण्याची घोषणा करण्यात आली असून, सध्याच्या 1500 रुपयांऐवजी 2100 किंवा 3000 रुपये देण्याचे प्रस्तावित करण्यात आले आहे. मात्र या घोषणेसोबतच अनेक लाभार्थींसमोर नवीन आव्हाने उभी राहिली आहेत.
योजनेची वैशिष्ट्ये आणि अर्ज प्रक्रिया:
लाडकी बहीण योजनेत सहभागी होण्यासाठी लाभार्थींना सोपी ऑनलाइन प्रक्रिया अवलंबावी लागते. ladakibahin.maharashtra.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर प्रथम नोंदणी करावी लागते. नोंदणीसाठी मोबाइल नंबर आवश्यक असून, त्यानंतर प्राप्त होणारा पासवर्ड, मोबाइल नंबर आणि कॅप्चा कोड वापरून पोर्टलवर लॉगिन करता येते. या पोर्टलवर लाभार्थी आपल्या अर्जाची स्थिती, लाभाची माहिती आणि योजनेशी संबंधित इतर महत्त्वाचे तपशील पाहू शकतात.
डीबीटी प्रणाली आणि आधार लिंकेज:
योजनेचे लाभ वितरण डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (डीबीटी) प्रणालीद्वारे केले जात आहे. या प्रणालीमध्ये आधार क्रमांकाचा वापर केला जातो. परंतु याच कारणामुळे काही लाभार्थींना अडचणींना सामोरे जावे लागत आहे. कारण जर एखाद्या लाभार्थीचा आधार क्रमांक इतर शासकीय योजनांसाठी वापरला गेला असेल, तर तो स्वयंचलितपणे सिस्टममध्ये दिसून येतो.
इतर योजनांच्या लाभार्थींसमोरील आव्हाने:
सध्या अनेक महिला ज्या इतर शासकीय योजनांचा लाभ घेत आहेत, त्यांच्यासमोर विशेष आव्हान उभे राहिले आहे. उदाहरणार्थ, संजय गांधी निराधार योजना किंवा इतर पेन्शन योजनांचा लाभ घेणाऱ्या महिलांच्या प्रोफाइलवर या योजनांचा उल्लेख आढळतो. शासनाच्या नव्या नियमांनुसार, जर एखाद्या लाभार्थीने यापूर्वी 1500 रुपयांपेक्षा कमी रकमेच्या योजनेचा लाभ घेतला असेल, तर त्यांना फक्त उर्वरित रक्कमच मिळू शकते किंवा नवीन योजनेचा लाभ दिला जाऊ शकतो.
लाभ वितरण आणि मॉनिटरिंग:
योजनेच्या पोर्टलवर लाभार्थींना त्यांच्या हप्त्यांची सविस्तर माहिती मिळू शकते. यामध्ये हप्ते कधी जमा झाले, कोणत्या बँक खात्यात जमा झाले याची माहिती उपलब्ध असते. पोर्टलवर लॉगिन केल्यानंतर डाव्या बाजूला असलेल्या मेनूमधून ही माहिती सहज पाहता येते. प्रत्येक हप्त्याची स्थिती ‘अप्रूव्ह्ड’ किंवा ‘नो’ अशी दर्शवली जाते, ज्यामुळे लाभार्थींना त्यांच्या लाभाची सद्यस्थिती समजते.
पुढील आव्हाने आणि उपाययोजना:
सध्या अनेक लाभार्थींच्या प्रोफाइलवर इतर योजनांचा लाभ घेत असल्याचे दिसून येत आहे. यामुळे त्यांच्या लाडकी बहीण योजनेच्या लाभावर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. शासनाने या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी पुढाकार घेणे आवश्यक आहे. विशेषतः ज्या महिलांना इतर योजनांमधून अत्यंत कमी रक्कम मिळते, त्यांच्यासाठी विशेष धोरण आखणे गरजेचे आहे.
लाडकी बहीण योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी काही महत्त्वाच्या बाबींकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे:
1. इतर योजनांच्या लाभार्थींसाठी स्पष्ट मार्गदर्शक तत्त्वे निश्चित करणे
2. डीबीटी प्रणालीत सुधारणा करून दुहेरी लाभ टाळण्याची यंत्रणा विकसित करणे
3. लाभार्थींच्या तक्रारींचे निराकरण करण्यासाठी प्रभावी यंत्रणा उभारणे
4. योजनेच्या लाभासाठी पात्रता निकषांमध्ये आवश्यक ते बदल करणे
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्रातील महिलांसाठी एक महत्त्वाची योजना आहे. मात्र सध्या अनेक लाभार्थींना इतर योजनांच्या लाभामुळे अडचणींना सामोरे जावे लागत आहे. या समस्यांवर मात करण्यासाठी शासनाने योग्य ती पावले उचलणे आवश्यक आहे.
योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी तांत्रिक अडचणी दूर करणे, लाभार्थींच्या समस्यांचे निराकरण करणे आणि योजनेच्या व्याप्तीत वाढ करणे या बाबींकडे लक्ष देणे गरजेचे आहे. यामुळे योजनेचा लाभ अधिकाधिक पात्र लाभार्थींपर्यंत पोहोचू शकेल आणि योजनेचे मूळ उद्दिष्ट साध्य होण्यास मदत होईल.
यह भी पढ़े:
1 डिसेंबर पासून या दुचाकी चालकांना बसणार 10,000 हजार रुपयांचा दंड! पहा नवीन नियम two-wheeler drivers