PM Vishwakarma ID card भारतीय समाजाचा कणा असलेल्या पारंपारिक कारागिरांना सक्षम करण्यासाठी भारत सरकारने सुरू केलेली पंतप्रधान विश्वकर्मा योजना ही एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेमुळे देशातील पारंपारिक कारागीर वर्गाला आधुनिक काळात स्वतःचा व्यवसाय वाढवण्यासाठी एक मजबूत आधार मिळाला आहे. या योजनेची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि उद्दिष्टे
पारंपारिक कारागिरांचे कौशल्य आणि त्यांचे ज्ञान हे भारतीय अर्थव्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. मात्र बदलत्या काळात या कारागिरांना अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागत आहे. त्यांच्या समस्या लक्षात घेऊन सरकारने ही योजना सुरू केली आहे. या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे पारंपारिक कारागिरांना आधुनिक तंत्रज्ञान आणि बाजारपेठेशी जोडणे आणि त्यांचा व्यवसाय वाढवण्यासाठी आर्थिक मदत करणे.
लाभार्थी वर्ग आणि पात्रता
या योजनेंतर्गत १८ प्रकारच्या पारंपारिक व्यवसायांतील कारागिरांना लाभ मिळतो. यामध्ये प्रामुख्याने:
- सुतार
- कुंभार
- लोहार
- टेलर यांसारख्या व्यवसायिकांचा समावेश आहे. या व्यवसायिकांना त्यांच्या कौशल्याचा विकास करण्यासाठी आणि व्यवसाय वाढवण्यासाठी विशेष मदत केली जाते.
योजनेचे प्रमुख लाभ
१. आर्थिक सहाय्य:
- व्यवसाय बळकटीकरणासाठी ३ लाख रुपयांपर्यंत कर्ज सुविधा
- टूल किट खरेदीसाठी १५ हजार रुपयांचे विशेष अनुदान
- सहज परतफेडीच्या अटींसह कर्ज उपलब्धता
२. प्रशिक्षण आणि कौशल्य विकास:
- आधुनिक तंत्रज्ञानाचे प्रशिक्षण
- व्यवसाय व्यवस्थापन कौशल्य
- बाजारपेठेशी जोडण्यासाठी मार्गदर्शन
पीएम विश्वकर्मा ओळखपत्र
योजनेचा महत्त्वाचा भाग म्हणजे पीएम विश्वकर्मा ओळखपत्र. हे ओळखपत्र लाभार्थ्यांना विशेष दर्जा देते आणि योजनेच्या लाभासाठी पात्रता सिद्ध करते. या ओळखपत्रावर पुढील माहिती असते:
- लाभार्थीचा फोटो
- नोंदणी क्रमांक
- लाभार्थीचे संपूर्ण नाव
- व्यवसायाचे नाव
- पूर्ण पत्ता
- योजनेचा लोगो
ओळखपत्र डाउनलोड करण्याची प्रक्रिया
ओळखपत्र डाउनलोड करण्यासाठी खालील सोपी प्रक्रिया अनुसरावी:
१. प्रथम चरण:
- मोबाईल किंवा कॉम्प्यूटरवर ब्राउजर उघडा
- पीएम विश्वकर्मा योजनेची अधिकृत वेबसाइट उघडा
२. लॉगिन प्रक्रिया:
- ‘Applicant beneficiary login’ वर क्लिक करा
- नोंदणीकृत मोबाईल नंबर टाका
- कॅपचा कोड भरा
- मोबाईलवर आलेला OTP टाका
३. ओळखपत्र डाउनलोड:
- लॉगिन झाल्यानंतर ‘Download your PM Vishwakarma ID card’ पर्याय निवडा
- ओळखपत्र PDF स्वरूपात डाउनलोड होईल
योजनेचे महत्त्व आणि परिणाम
ही योजना कारागिरांच्या जीवनात महत्त्वपूर्ण बदल घडवून आणत आहे:
- व्यावसायिक वृद्धी
- आर्थिक स्थैर्य
- कौशल्य विकास
- बाजारपेठेतील स्पर्धात्मकता वाढ
- पारंपारिक व्यवसायांचे आधुनिकीकरण
पंतप्रधान विश्वकर्मा योजना ही केवळ एक सरकारी योजना नाही तर ती पारंपारिक कारागिरांच्या सक्षमीकरणाचे एक प्रभावी माध्यम आहे. या योजनेमुळे कारागिरांना त्यांचे कौशल्य वाढवण्याची, व्यवसाय विस्तारण्याची आणि आर्थिक प्रगती साधण्याची संधी मिळत आहे. ओळखपत्राच्या माध्यमातून योजनेचे लाभ सुलभपणे मिळवता येतात आणि डिजिटल प्लॅटफॉर्मच्या माध्यमातून सर्व प्रक्रिया पारदर्शक आणि सुलभ केली आहे.
