RBI new decision देशातील प्रमुख खासगी बँकांपैकी YES बँक आणि ICICI बँक यांनी त्यांच्या बचत खात्यांच्या सेवा शुल्कात महत्त्वपूर्ण बदल जाहीर केले आहेत. १ मे २०२४ पासून अंमलात येणाऱ्या या नव्या नियमांमुळे लाखो ग्राहकांवर परिणाम होणार आहे. या बदलांचा सखोल आढावा घेऊयात.
YES बँकेच्या नव्या धोरणांनुसार, विशेषतः प्रो मॅक्स खात्यांसाठी महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. या खात्यांसाठी किमान सरासरी शिल्लक (MAB) ₹५०,००० निश्चित करण्यात आली आहे, तर कमाल सेवा शुल्क सीमा ₹१,००० पर्यंत ठेवण्यात आली आहे. ग्राहकांनी या किमान शिल्लकेची मर्यादा पाळणे आवश्यक आहे, अन्यथा त्यांना दंडात्मक शुल्क भरावे लागू शकते. बँकेने या सर्व बदलांची तपशीलवार माहिती त्यांच्या अधिकृत वेबसाइटवर प्रसिद्ध केली आहे.
ICICI बँकेनेही त्यांच्या बचत खात्यांच्या सेवा शुल्कात लक्षणीय बदल केले आहेत. यामध्ये किमान सरासरी शिल्लक, दैनंदिन व्यवहार शुल्क आणि ATM इंटरचेंज फी यांचा समावेश आहे. परंतु सर्वात महत्त्वाचा बदल म्हणजे काही विशिष्ट प्रकारच्या खात्यांची संपूर्ण बंदी. यामध्ये अ‍ॅडव्हांटेज वुमन सेव्हिंग अकाउंट, प्रिव्हिलेज अकाउंट्स, अ‍ॅसेट लिंक्ड सेव्हिंग अकाउंट आणि ऑरा सेव्हिंग्स अकाउंट या खात्यांचा समावेश आहे.
हे सर्व बदल भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या (RBI) मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार करण्यात आले आहेत. RBI च्या Saving Bank Account Rules नुसार, बचत खात्यांवरील सेवा शुल्क हे ग्राहकांच्या हिताचे संरक्षण करणारे आणि व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता आणणारे असावेत. या नियमांमध्ये ग्राहक संरक्षण आणि व्यवहार पारदर्शकतेवर विशेष भर देण्यात आला आहे.
या बदलांचा ग्राहकांवर होणारा परिणाम विचारात घेता, अनेक महत्त्वाचे मुद्दे समोर येतात. YES बँकेच्या प्रो मॅक्स खातेधारकांना ₹५०,००० ची किमान सरासरी शिल्लक राखणे आवश्यक असेल. ही रक्कम बऱ्याच मध्यमवर्गीय ग्राहकांसाठी आव्हानात्मक ठरू शकते. तसेच, ICICI बँकेच्या ज्या ग्राहकांकडे बंद होणारी खाती आहेत, त्यांना नव्या प्रकारच्या खात्यांकडे स्थलांतर करावे लागेल.
बँकांच्या दृष्टिकोनातून विचार करता, हे बदल त्यांच्या व्यवसाय मॉडेलमध्ये अधिक कार्यक्षमता आणण्यासाठी महत्त्वाचे आहेत. उच्च किमान शिल्लकेमुळे बँकांना त्यांचे भांडवल स्थैर्य वाढवण्यास मदत होते. तसेच, विशिष्ट खाती बंद करून प्रशासकीय खर्च कमी करता येतो आणि सेवांची गुणवत्ता सुधारता येते.
ग्राहकांसाठी महत्त्वाच्या सूचना:
१. खात्याचा प्रकार आणि त्यावर लागू होणारे नवे नियम समजून घ्या. २. बँकेच्या वेबसाइटवर जाऊन संपूर्ण माहिती मिळवा. ३. आवश्यक असल्यास खात्याचा प्रकार बदलण्याचा विचार करा. ४. किमान शिल्लक राखण्यासाठी आर्थिक नियोजन करा. ५. अनावश्यक व्यवहार टाळा आणि ऑनलाइन बँकिंग सेवांचा जास्तीत जास्त वापर करा.
या बदलांची अंमलबजावणी १ मे २०२४ पासून होणार असल्याने, ग्राहकांना आवश्यक ते बदल करण्यासाठी पुरेसा वेळ आहे. बँकांनी देखील या काळात ग्राहकांना योग्य मार्गदर्शन करणे अपेक्षित आहे. विशेषतः ज्या खात्यांवर मोठा परिणाम होणार आहे, त्या ग्राहकांना विशेष लक्ष देणे गरजेचे आहे.
म्हणून असे म्हणता येईल की, हे बदल जरी काही ग्राहकांसाठी तात्पुरते अवघड वाटत असले, तरी ते बँकिंग क्षेत्राच्या आधुनिकीकरणाचा एक महत्त्वाचा टप्पा आहेत. RBI च्या मार्गदर्शनाखाली केलेले हे बदल दीर्घकालीन दृष्टीने ग्राहक आणि बँका दोघांच्याही हिताचे आहेत. या बदलांकडे सकारात्मक दृष्टिकोनातून पाहून, आपल्या बँकिंग सवयी अधिक कार्यक्षम आणि व्यावसायिक बनवण्याचा प्रयत्न करणे महत्त्वाचे आहे.
ग्राहकांनी या बदलांबाबत सतर्क राहून, आपल्या बँक खात्यांचे व्यवस्थापन काळजीपूर्वक करावे. कोणत्याही शंका असल्यास बँकेच्या ग्राहक सेवा केंद्राशी संपर्क साधावा आणि सविस्तर माहिती घ्यावी. अशा प्रकारे, हे बदल सुरळीतपणे स्वीकारता येतील आणि त्यांचा फायदा घेता येईल.
