See Crop Insurance खरीप हंगाम 2023 मध्ये बीड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांवर मोठे संकट कोसळले होते. अवकाळी पाऊस आणि नैसर्गिक आपत्तींमुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले होते. या नुकसानीमुळे शेतकरी आर्थिक संकटात सापडले होते.
मात्र आता या शेतकऱ्यांसाठी आशेचा किरण दिसू लागला आहे. पीक विमा योजनेअंतर्गत अग्रीम रकमेच्या वाटपाचा दुसरा टप्पा सुरू झाला असून, यामधून अनेक शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळत आहे.
दुसऱ्या टप्प्यातील वाटपाचा आढावा घेतला असता, एक लाख अकरा हजार शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये एकूण 76 कोटी 27 लाख रुपयांची रक्कम जमा करण्यात येत आहे. ही मदत थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा होत असून, प्रत्येक पात्र शेतकऱ्याला त्याच्या खात्यात रक्कम जमा झाल्याची माहिती एसएमएसद्वारे कळवली जात आहे. या पारदर्शक प्रक्रियेमुळे शेतकऱ्यांना कोणत्याही मध्यस्थाची गरज भासत नाही.
पीक विमा योजनेच्या पहिल्या टप्प्याचा विचार केला असता, नोव्हेंबर 2023 मध्ये सात लाख सत्तर हजार शेतकऱ्यांना 241 कोटी रुपयांचे वाटप करण्यात आले होते. मात्र काही तांत्रिक अडचणी आणि माहिती पडताळणी प्रक्रियेमुळे काही शेतकऱ्यांना पहिल्या टप्प्यात रक्कम मिळू शकली नव्हती.
या शेतकऱ्यांसाठी फेब्रुवारी महिन्यात त्यांची माहिती पडताळणी पूर्ण झाल्यानंतर शासनाने दुसऱ्या टप्प्याला मंजुरी दिली. त्यामुळे ज्या शेतकऱ्यांना पहिल्या टप्प्यात मदत मिळाली नव्हती, त्यांना आता दुसऱ्या टप्प्यात ही मदत मिळत आहे.
पीक विमा योजनेच्या दोन्ही टप्प्यांमध्ये मिळून एकूण आठ लाख एक्याऐंशी हजार शेतकऱ्यांना लाभ मिळाला आहे. पहिल्या टप्प्यातील 241 कोटी आणि दुसऱ्या टप्प्यातील 76.27 कोटी, अशी एकूण 317.69 कोटी रुपयांची रक्कम शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्यात आली आहे. ही रक्कम शेतकऱ्यांना त्यांच्या पीक नुकसानीची भरपाई म्हणून मिळत असून, यामुळे त्यांना पुढील हंगामाची तयारी करण्यासाठी मदत होणार आहे.
या योजनेचे शेतकऱ्यांना अनेक महत्त्वपूर्ण फायदे होत आहेत. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे विम्याची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा होत आहे. यामुळे मध्यस्थांची गरज नाही आणि शेतकऱ्यांना त्यांची रक्कम पूर्णपणे मिळते.
दुसरे महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे संपूर्ण प्रक्रिया पारदर्शक आहे. प्रत्येक लाभार्थी शेतकऱ्याला त्याच्या खात्यात रक्कम जमा झाल्याची माहिती एसएमएसद्वारे दिली जाते. यामुळे गैरव्यवहाराला वाव राहत नाही.
नैसर्गिक आपत्तींमुळे झालेल्या पीक नुकसानीने आर्थिक संकटात सापडलेल्या शेतकऱ्यांना या पीक विमा रकमेमुळे मोठा दिलासा मिळाला आहे. या आर्थिक मदतीमुळे ते पुढील हंगामाची तयारी करू शकतील. बियाणे, खते आणि इतर शेती आवश्यक साहित्य खरेदी करण्यासाठी त्यांना या रकमेचा उपयोग होईल.
राज्य शासनाने या संपूर्ण प्रक्रियेकडे विशेष लक्ष दिले आहे. पहिल्या टप्प्यात ज्या शेतकऱ्यांना रक्कम मिळाली नाही, त्यांच्यासाठी दुसरा टप्पा लवकरात लवकर सुरू करण्यात आला. पीक विमा योजनेची अंमलबजावणी अधिक प्रभावी करण्यासाठी शासन विविध उपाययोजना करत आहे. यामध्ये माहिती पडताळणीची प्रक्रिया सोपी करणे, तांत्रिक अडचणी दूर करणे, विमा रकमेचे वाटप जलद करणे आणि शेतकऱ्यांना वेळेत माहिती देणे या गोष्टींचा समावेश आहे.
बीड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी पीक विमा योजनेचा हा दुसरा टप्पा खूप महत्त्वाचा ठरला आहे. या योजनेमुळे जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक आधार मिळाला असून, त्यांच्या शेती व्यवसायाला चालना मिळणार आहे. पीक नुकसानीमुळे निर्माण झालेल्या आर्थिक संकटातून बाहेर पडण्यासाठी ही मदत उपयुक्त ठरणार आहे.
पीक विमा योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीमुळे शेतकऱ्यांमध्ये विश्वास निर्माण झाला आहे. भविष्यात अशा प्रकारच्या नैसर्गिक आपत्ती आल्यास पीक विमा त्यांच्या मदतीला धावून येईल, या विश्वासाने ते शेती करू शकतात.
शासनाच्या या प्रयत्नांमुळे शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यास मदत होणार आहे. एकंदरीत, बीड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी पीक विमा योजनेचा दुसरा टप्पा आशादायी ठरला आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य मिळाले असून, त्यांच्या शेती व्यवसायाला नवी दिशा मिळणार आहे.