today’s new prices देशातील कापूस बाजारात सध्या सकारात्मक चित्र दिसून येत आहे. गेल्या काही दिवसांपासून कापसाच्या दरात हळूहळू वाढ होताना दिसत असून, यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये आशेचे वातावरण निर्माण झाले आहे. विशेष म्हणजे सीसीआयची (कॉटन कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया) खरेदी सुरू असल्यामुळे बाजारात स्थैर्य निर्माण झाले आहे, जे शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
सध्याच्या बाजार परिस्थितीचा आढावा घेतला असता, देशभरात कापसाला सरासरी ६ हजार ९०० ते ७ हजार २०० रुपयांच्या दरम्यान भाव मिळत आहे. विशेष म्हणजे काही प्रमुख बाजार समित्यांमध्ये तर कापसाचे दर ७ हजार ५०० रुपयांपर्यंत पोहोचले आहेत. या वाढत्या दरांमागे अनेक कारणे आहेत, त्यातील प्रमुख म्हणजे मागणी आणि पुरवठ्यातील समतोल साधला जात आहे.
महाराष्ट्रातील प्रमुख कापूस बाजार केंद्रांचा विचार केला तर, अकोला येथील बाजार समितीत सर्वाधिक दर आढळून येत आहेत. येथे कापसाचा सरासरी दर ७,४१५ रुपये प्रति क्विंटल असून, जास्तीत जास्त दर ७,४७१ रुपयांपर्यंत गेला आहे. अमरावती येथेही कापसाला चांगला प्रतिसाद मिळत असून, येथे जास्तीत जास्त ७,५०० रुपयांपर्यंत दर पोहोचला आहे.
बाजारातील आवक पाहिली तर, दररोज सरासरी २ लाख गाठींपेक्षा अधिक कापसाची आवक होत आहे. नुकतीच एका दिवसात २ लाख १२ हजार गाठींची नोंद झाली, जी या हंगामातील मोठी आवक मानली जात आहे. मात्र या मोठ्या आवकेचा बाजारभावांवर फारसा विपरीत परिणाम झालेला दिसत नाही, उलट दर स्थिर राहण्यास मदत झाली आहे.
कापूस प्रक्रिया उद्योगाच्या सक्रियतेमुळेही बाजारात सकारात्मक वातावरण निर्माण झाले आहे. खरेदीदार आता थोड्या जास्त दराने खरेदीसाठी पुढे येत असल्याने, शेतकऱ्यांना आपला माल चांगल्या दराने विकण्याची संधी मिळत आहे. विशेष म्हणजे या वर्षी कापसाचे उत्पादन चांगले झाले असले तरी, गुणवत्तेच्या बाबतीत काही प्रमाणात तफावत जाणवत आहे.
महाराष्ट्रातील इतर प्रमुख बाजार केंद्रांचा विचार केला तर, बुलढाणा येथे कापसाचा सरासरी दर ६,९०० रुपये आहे, तर चंद्रपूर येथे ७,२१० रुपये प्रति क्विंटल इतका दर नोंदवला गेला आहे. जळगाव येथे मध्यम स्टेपल कापसाला ६,६४० रुपये सरासरी दर मिळत आहे, तर नागपूर येथे ७,००० रुपये प्रति क्विंटल असा एकसमान दर कायम आहे.
बाजार विश्लेषकांच्या मते, पुढील काही आठवड्यांत कापसाची आवक कमी होण्याची शक्यता आहे. त्याचबरोबर कापडउद्योगातून येणारी मागणी वाढत असल्याने, कापसाच्या दरात आणखी वाढ होण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे. सध्या जागतिक बाजारपेठेतही कापसाला चांगली मागणी असल्याने, निर्यातीच्या संधीही वाढल्या आहेत.
शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने महत्त्वाची बाब म्हणजे सीसीआयची खरेदी सुरू आहे. यामुळे बाजारात एक प्रकारचे स्थैर्य निर्माण झाले असून, दर कोसळण्याची भीती दूर झाली आहे. सीसीआयच्या खरेदीमुळे खासगी व्यापाऱ्यांनाही दर वाढवून खरेदी करावी लागत आहे, जे शेतकऱ्यांच्या हिताचे आहे.
या वर्षीच्या हंगामात कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांसमोर अनेक आव्हाने होती. हवामान बदलाचा परिणाम, किडींचा प्रादुर्भाव आणि वाढलेला उत्पादन खर्च यांमुळे शेतकरी चिंतेत होते. मात्र आता बाजारभाव सुधारत असल्याने त्यांना दिलासा मिळाला आहे. विशेषतः छोट्या व मध्यम शेतकऱ्यांना यामुळे आर्थिक स्थैर्य मिळण्यास मदत होत आहे.
भविष्यातील दृष्टिकोन पाहता, कापूस क्षेत्रात सकारात्मक बदल होण्याची चिन्हे दिसत आहेत. मागणी वाढत असताना पुरवठा नियंत्रित राहिल्यास, दर स्थिर राहण्यास मदत होई