Now crop insurance सन 2023-24 च्या अर्थसंकल्पीय घोषणेमध्ये राज्य शासनाने “सर्वसमावेशक पीक विमा योजना” या नावाने एक अभिनव उपक्रम सुरू केला आहे. या योजनेंतर्गत, रब्बी हंगाम 2024 साठी केवळ एका रुपयात पीक विमा उपलब्ध करून देण्यात येत आहे. मात्र या योजनेची सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतकऱ्यांना सुलभ सेवा पुरवण्याचा प्रयत्न.
डिजिटल क्रांतीचे नवे पर्व
आधुनिक काळात तंत्रज्ञानाचा वापर सर्वच क्षेत्रात वाढत चालला आहे. शेती क्षेत्रात देखील या तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतकऱ्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. याचाच एक भाग म्हणून PMFBY WhatsApp चॅटबॉटची सुरुवात करण्यात आली आहे. या चॅटबॉटच्या माध्यमातून शेतकरी आता त्यांच्या पीक विम्याशी संबंधित सर्व माहिती सहज मिळवू शकतात.
व्हॉट्सॲप चॅटबॉट: माहितीचे डिजिटल द्वार
PMFBY पीक विमा व्हॉट्सॲप चॅटबॉट ही एक अत्यंत सोपी आणि सुलभ यंत्रणा आहे. या यंत्रणेचा वापर करण्यासाठी शेतकऱ्यांना फक्त त्यांच्या मोबाईलवर व्हॉट्सॲप अॅप असणे आवश्यक आहे. 7065514447 या क्रमांकावर संदेश पाठवून शेतकरी त्यांच्या विम्याशी संबंधित सर्व माहिती मिळवू शकतात. मात्र एक महत्त्वाची बाब म्हणजे हा संदेश त्याच मोबाईल क्रमांकावरून पाठवणे आवश्यक आहे, जो क्रमांक विमा अर्ज भरताना नोंदवला गेला आहे.
सेवांचा विस्तृत पट
या चॅटबॉटद्वारे शेतकऱ्यांना अनेक महत्त्वपूर्ण सेवा एकाच ठिकाणी उपलब्ध करून देण्यात आल्या आहेत. यामध्ये विमा पॉलिसीचा सद्यस्थिती अहवाल, पीक नुकसानीच्या पूर्वसूचना, नोंदवलेल्या नुकसानीची माहिती, विमा दाव्याची प्रगती आणि नुकसान पूर्वसूचना स्टेटस यांचा समावेश आहे. या सर्व माहितीसाठी शेतकऱ्यांना आता कार्यालयीन चकरा मारण्याची गरज नाही.
डिजिटल साक्षरतेकडे वाटचाल
या नव्या यंत्रणेमुळे शेतकऱ्यांमध्ये डिजिटल साक्षरता वाढीस लागेल, असा विश्वास व्यक्त केला जात आहे. व्हॉट्सॲप हे अॅप आधीपासूनच बहुतांश शेतकऱ्यांच्या मोबाईलवर उपलब्ध असल्याने, त्यांना या नव्या सेवेचा वापर करणे सोपे जाईल. शिवाय, या माध्यमातून मिळणारी माहिती अचूक आणि अद्ययावत असल्याने शेतकऱ्यांना त्यांच्या विम्याशी संबंधित निर्णय घेणे सोपे होईल.
पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता
डिजिटल माध्यमातून होणारा हा व्यवहार पारदर्शक आणि कार्यक्षम आहे. शेतकऱ्यांना त्यांच्या विमा दाव्याची स्थिती तात्काळ समजू शकते. यामुळे विमा कंपन्या आणि सरकारी यंत्रणांवर देखील चांगला दबाव येतो. दावे वेळेत निकाली काढण्यास मदत होते. शिवाय, कागदी कारभार कमी होऊन प्रशासकीय खर्चात देखील बचत होते.
या डिजिटल क्रांतीमुळे शेतकऱ्यांच्या जीवनात मोठा बदल घडून येत आहे. विमा योजनांची माहिती, दावे आणि नुकसान भरपाई यासारख्या महत्त्वपूर्ण बाबी आता त्यांच्या मोबाईलवर उपलब्ध होत आहेत. यामुळे त्यांचा वेळ आणि पैसा दोन्हीची बचत होत आहे. भविष्यात अशा प्रकारच्या अधिक सेवा डिजिटल माध्यमातून उपलब्ध होतील, असा विश्वास व्यक्त केला जात आहे.
महाराष्ट्र शासनाचा हा उपक्रम निश्चितच स्वागतार्ह आहे. एका रुपयात मिळणारा पीक विमा आणि व्हॉट्सॲपच्या माध्यमातून मिळणारी माहिती यामुळे शेतकऱ्यांचे जीवन अधिक सुकर होईल. डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतकऱ्यांना सक्षम करण्याचा हा प्रयत्न निश्चितच यशस्वी होईल.
