Soybean will get हवामान विभागाने दिलेल्या ताज्या अंदाजानुसार महाराष्ट्र राज्यात मोठा हवामान बदल होण्याची चिन्हे दिसत आहेत. बंगालच्या उपसागरात नव्याने तयार होत असलेले चक्रीवादळ आणि राज्यातील वाढती थंडी यामुळे नागरिकांसह शेतकऱ्यांनाही सावधगिरी बाळगावी लागणार आहे. या परिस्थितीचा सखोल आढावा घेऊया.
बंगालच्या उपसागरातील नवे संकट हवामान विभागाच्या ताज्या अहवालानुसार बंगालच्या उपसागरात पुन्हा एकदा चक्रीवादळ तयार होण्याची दाट शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. विशेषतः 23 तारखेला कमी दाबाचे क्षेत्र तयार होण्याची शक्यता असून, या क्षेत्राची तीव्रता वाढण्याची चिन्हे आहेत. मात्र, सध्याच्या अंदाजानुसार या चक्रीवादळाचा महाराष्ट्रावर थेट परिणाम होण्याची शक्यता कमी आहे. तरीही, राज्यातील तापमान आणि हवामान यात बदल होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
तापमानातील घसरण राज्यात सध्या उत्तरेकडून येणाऱ्या थंड वाऱ्यांमुळे गारठा वाढत आहे. याचे प्रत्यंतर निफाड येथे आलेल्या नीचांकी तापमानावरून येते. निफाड येथे तापमानाचा पारा 10.3 अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली घसरला आहे, जी राज्यातील सर्वात कमी तापमानाची नोंद आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार पुढील काही दिवस थंडीची तीव्रता आणखी वाढण्याची शक्यता आहे.
शेतीवरील परिणाम या हवामान बदलाचा सर्वाधिक परिणाम शेतीवर होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः रब्बी हंगामातील पिके आणि फळबागांवर याचा परिणाम होऊ शकतो. थंडीच्या वाढत्या तीव्रतेमुळे शेतकऱ्यांना विशेष काळजी घ्यावी लागणार आहे. रात्रीच्या तापमानात होणारी घट ही विशेषतः नवीन लागवड केलेल्या पिकांसाठी आणि फळबागांसाठी चिंतेचा विषय ठरू शकते.
आर्थिक परिणाम हवामानातील या बदलांचा परिणाम बाजारभावांवरही होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः भाजीपाला आणि फळांच्या उत्पादनावर परिणाम झाल्यास त्याचा थेट परिणाम किरकोळ बाजारभावांवर होऊ शकतो. यासंदर्भात सरकारने आधीच कांदा बाजारभाव स्थिर ठेवण्यासाठी पावले उचलली आहेत. लासलगाव येथून दिल्ली आणि चेन्नईसाठी कांद्याचे रेक रवाना करण्यात आले आहेत.
सावधगिरीचे उपाय हवामान विभागाने दिलेल्या अंदाजानुसार नागरिकांनी खालील सावधगिरीचे उपाय अंमलात आणावेत:
- थंड हवामानापासून संरक्षण करण्यासाठी योग्य ती काळजी घ्यावी.
- शेतकऱ्यांनी पिकांचे रात्रीच्या थंडीपासून संरक्षण करावे.
- पशुधनाची विशेष काळजी घ्यावी.
- सकाळी आणि रात्री वाहन चालवताना विशेष काळजी घ्यावी, कारण धुक्यामुळे दृश्यमानता कमी होऊ शकते.
शासकीय पातळीवरील उपाययोजना राज्य सरकारने हवामान बदलाच्या पार्श्वभूमीवर विविध उपाययोजना केल्या आहेत:
- शेतकऱ्यांना हवामान अंदाजाची माहिती व्हाट्सअप ग्रुपद्वारे देण्यात येत आहे.
- पिक विमा योजनेअंतर्गत नुकसान भरपाईची व्यवस्था करण्यात आली आहे.
- आपत्कालीन परिस्थितीसाठी जिल्हा प्रशासन सज्ज ठेवण्यात आले आहे.
- बाजारभाव स्थिर ठेवण्यासाठी विशेष उपाययोजना करण्यात आल्या आहेत.
हवामान बदलामुळे उद्भवणाऱ्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी दीर्घकालीन नियोजनाची गरज आहे. यामध्ये पुढील बाबींचा समावेश असू शकतो:
- हवामान अनुकूल शेती पद्धतींचा अवलंब
- पाणी साठवण आणि व्यवस्थापन
- पिकांच्या वाणांमध्ये बदल
- नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण
बंगालच्या उपसागरात तयार होत असलेले चक्रीवादळ आणि राज्यातील वाढती थंडी यामुळे नागरिक आणि शेतकऱ्यांना सावधगिरी बाळगणे गरजेचे आहे. सरकारी यंत्रणा सज्ज असली तरी व्यक्तिगत पातळीवरही काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे. हवामान बदलाच्या या काळात सामूहिक प्रयत्नांतूनच आव्हानांना यशस्वीपणे तोंड देता येईल.
